 |
Đẻ ít là một biện pháp rất hiệu quả để giảm tử vong mẹ, các biện pháp tránh thai hiện đại đều có các mục tiêu sau:
1. Hiệu quả tránh thai cao, giảm tỷ lệ sinh
2. Dễ dùng và có khả năng phục hồi sinh sản nhanh sau khi thôi dùng.
3. Ít tác dụng phụ
4. Dễ kiếm, dễ tiếp cận (không quá đắt)
Các thuốc nội tiết thỏa mãn các điều kiện trên lại tác dụng dài hạn là những biện pháp đang được sử dụng nhiều và nghiên cứu cũng nhiều.
Cơ chế tác dụng của các biện pháp này là nhằm làm gián đoạn hoặc thay đổi một khâu trong cơ chế sinh sản bình thường của hệ thống dưới đồi – tuyến yên – buồng trứng và tử cung. Sơ đồ dưới đây giải thích rõ cơ chế đó. Đó là cơ chế điều tiết hồi quy.
Các thuốc tránh thai có chứa E sẽ duy trì được sự phát triển của niêm mạc tử cung và người phụ nữ có kinh. E ức chế FSH làm noãn nang không phát triển và không có nang noãn vượt trội (để rụng trứng).
Thuốc tránh thai có progestine sẽ ức chế LH, làm noãn không vỡ (không rụng trứng) và niêm dịch cổ tử cung đặc lại, tinh trùng không đi lên được.
Thuốc uống tránh thai còn có các tác dụng cho sức khỏe vì:
1. Giảm được nhu cầu phá thai
2. Giảm nhu cầu triệt sản và đặt vòng
3. Giảm ung thư nội mạc tử cung
4. Giảm ung thư buồng trứng
5. Giảm các bệnh u vú lành tính
6. Giảm chửa ngoài tử cung
7. Kinh nguyệt đều hơn (không băng huyết, giảm đau bụng kinh, giảm thiếu máu)
8. Giảm viêm phần phụ (vòi trứng)
9. Giảm viêm khớp
10. Tăng đậm độ xương
Có 4 khả năng tốt hơn thêm là:
1. Ít lạc nội mạc tử cung
2. Ít xơ mỡ mạch máu
3. Ít u xơ
4. Ít u nang buồng trứng
Phụ nữ dùng thuốc tránh thai có thể tiết kiệm hơn vì không phải chi tiền cho các thuốc vì các bệnh khác. Các bệnh khác của phụ nữ có thể điều trị bằng thuốc tránh thai là:
• Trứng cá và rậm lông
• Vô kinh do suy yếu tuyến yên
• Rong kinh, rong huyết
• Hội chứng thiểu kinh, thống kinh
Tác dụng tránh thai của Progestine được sử dụng trong các thuốc tránh thai dài hạn như Norplant (5 năm), Implanon (3 năm, 2 năm), Depo Provera ( 3 tháng / 150 mg), Norethindrone enantrate (2 tháng/ 200mg) và các dụng cụ tử cung mang thuốc Progestine.
Các biện pháp triệt sản nữ tháo cắt, kẹp vòi trứng và và các biện pháp triệt sản nam (cắt ống dẫn tinh đang được sử dụng rộng rãi ở châu Á, Âu, Mỹ …). Đây là những biện pháp có hiệu quả tránh thai cao nhưng không hồi phục, ít được các cặp vợ chồng ở Việt Nam ưa dùng và lại có nhiều tác dụng phụ do phải mổ.
Biện pháp triệt sản nữ không phải mổ bằng cách đặt thuốc Quinacrine (chữa sốt rét) vào đáy tử cung. Quinacrine thấm vào vòi trứng gây tắc vòi trứng. Hiệu quả tránh thai trong 5 năm đầu tương đương với dụng cụ tử cung và từ năm thứ 6 trở đi hiệu quả tránh thai đạt rất cao gần sát 100%. Phương pháp này do nữ hộ sinh thực hiện từ năm 1989 đến 1993 đã có hơn 50 000 người sử dụng ở 24 tỉnh trong cả nước nhiều nhất ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng. Bộ Y tế tạm ngừng cung cấp từ tháng 12/1993 do có người cho rằng, biện pháp bị lạm dụng do dễ dùng và không giải thích kỹ cho người dùng và dù không có chứng cứ họ cho rằng thuốc Quiracnine có thể gây ung thư phụ nữ. Bộ Y tế có sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của tổ chức sức khỏe gia đình thế giới đã tiến hành 2 nghiên cứu lớn từ năm 1994 đến năm 2005 và đã chứng minh rằng triệt sản bằng Quiracrine không xâm phạm quyền tự do lựa chọn biện pháp tránh thai và không gây ung thư cho phụ nữ.
Giáo sư Đỗ Trọng Hiếu |