 |
Dậy thì là giai đoạn phát triển quá độ về sinh lý từ thời kỳ nhi đồng sang thời kỳ thành niên. Tuổi dậy thì trung bình ở trẻ gái khoảng 10 tuổi và 12 tuổi ở trẻ trai. Dậy thì sớm là khi bắt đầu có các dấu hiệu dậy thì trước 7 - 8 tuổi ở trẻ gái và trước 9 tuổi ở trẻ trai, nó có thể gây khó khăn cho trẻ về thể chất lẫn tinh thần và là dấu hiệu của bệnh lý.
 |
Dấu hiệu dậy thì sớm
Ở trẻ gái, các dấu hiệu bên ngoài của dậy thì sớm như sau: Tăng chiều cao nhanh chóng, bắt đầu có kinh nguyệt, nổi mụn, cơ thể toát "mùi" đặc trưng. Ở trẻ trai: Tăng kích thước dương vật hay tinh hoàn, mọc lông nách, lông mu hay lông mặt, giọng trầm, nổi mụn, cơ thể toát "mùi" đặc trưng.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Thị Hoàn, Trưởng khoa Nội tiết - Chuyển hóa - Di truyền Bệnh viện Nhi Trung ương thì dậy thì sớm được chia làm hai loại: Dậy thì sớm thật và dậy thì sớm giả.
Dậy thì sớm thật: Có nguồn gốc từ sự tăng tiết một hoóc môn ở vùng dưới đồi tuyến yên, hoóc môn này chỉ huy các tuyến sinh dục hoạt động. Nguyên nhân của hiện tượng này thường là u não, cách giải quyết là cắt bỏ u, hoặc nếu u ở sâu không lấy được thì dùng tia xạ và thuốc. Một số trường hợp hoóc môn tăng tiết mà không tìm thấy nguyên nhân, có thể điều trị bằng Diphereline - một thuốc làm mất tác dụng của hoóc môn kể trên.
Dậy thì sớm giả: Bắt nguồn từ các vấn đề ở tuyến thượng thận, tinh hoàn hoặc buồng trứng. Ở những trẻ bị tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh, hoóc môn sinh dục nam quá nhiều khiến trẻ trai bị dậy thì sớm. Ngoài ra, khối u ở tinh hoàn (tỷ lệ ác tính cao) cũng gây tăng tiết hoóc môn sinh dục và gây dậy thì sớm. Ở bé gái, chứng u nang buồng trứng cũng gây dậy thì sớm. Tùy theo nguyên nhân, các trường hợp dậy thì sớm giả được điều trị bằng thuốc nội tiết dành cho tuyến thượng thận, cắt bỏ u...
Ảnh hưởng của dậy thì sớm đối với trẻ
Khi giai đoạn dậy thì kết thúc, sự tăng trưởng chiều cao cũng dừng lại. Do xương trẻ đã trưởng thành và sự phát triển xương ngưng lại trước độ tuổi thông thường, trẻ dậy thì sớm thường không đạt được chiều cao đầy đủ khi trưởng thành. Dậy thì sớm cũng có thể gây khó khăn cho trẻ về tinh thần và về mặt xã hội. Chẳng hạn, các trẻ gái dậy thì sớm có thể xấu hổ hoặc ngượng về những thay đổi thể chất của mình so với bạn bè cùng trang lứa dẫn đến cách cư xử của trẻ cũng có thể thay đổi. Trẻ gái có thể buồn rầu và dễ cáu. Trẻ trai có thể hay gây gổ nhiều hơn.
Mặt khác, những đứa trẻ này mặc dù dậy thì sớm về sinh lý nhưng tâm lý lại không phát triển nên rất dễ bị kẻ xấu lợi dụng quấy rối tình dục. Do đó các bậc cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến sự phát triển của trẻ, khi phát hiện trẻ có những biểu hiện bất thường so với lứa tuổi, cần đưa trẻ đi khám và điều trị sớm để hạn chế ảnh hưởng của bệnh.
|